سامانه اشلون۱، نام یک شبکه اطلاعاتی برای جمع‌آوری و تحلیل داده است که از جانب پنج کشور امضاکننده پیمان «UKUSA» مشهور به «پنج چشم»۲ که اعضای آن بریتانیا، آمریکا، کانادا، استرالیا و نیوزیلند هستند هدایت و فرماندهی می‌شود.
بر طبق اسناد پارلمان اروپا، اشلون برای نظارت بر ارتباطات نظامی و دیپلماتیک اتحاد جماهیر شوروی کمونیستی و همپیمانانش در بلوک شرق در زمان جنگ سرد و اوایل ۱۹۶۰ میلادی پایه‌گذاری شده است. پارلمان اروپا در گزارش خود در مورد پروژه اشلون که در سال ۲۰۰۱ میلادی منتشر شد نتیجه‌گیری می‌کند که بر پایه اطلاعات موجود، اشلون این توانایی را داشته است که تماس‌های تلفنی، دورنگارها، ایمیل‌ها و دیگر تراکنش‌های جهانی داده‌ها را که از طریق انتقال ماهواره‌ای، شبکه‌های تلفن عمومی و مایکرویو جابجا می‌شده‌اند رهگیری و محتوایشان را بازرسی کند.
در پایان قرن بیستم میلادی این سیستم با عنوان اشلون فراتر از اهداف نظامی و سیاسی جهت رهگیری ارتباطات خصوصی و تجاری آغاز به کار نمود آقای «جیمز بامفورد»۳ با نگارش مقاله‌ای در سال ۲۰۰۰ اعلام نمود این سیستم در آژانس امنیت ملی ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفته است و علاوه بر جمع‌آوری سیگنال‌های اطلاعاتی این سیستم قادر به رهگیری و بازرسی محتوای تماس‌های تلفنی و فکس و ایمیل در تمام نقاط جهان از طریق رهگیری حاملان ارتباطی که شامل ماهواره‌ها و شبکه مخابراتی می‌شود، اقدام به فعالیت می‌نماید.
به نوشته روزنامه گاردین (انگلیس) خلاصه قابلیت‌های اشلون به شرح زیر است:
شبکه‌ای جهانی از ایستگاه‌های جاسوسی الکترونیکی است که می‌تواند در مورد تلفن و فکس و حتی اطلاعات رایانه شخصی و حساب بانکی افراد نیز جاسوسی کند. این سیستم اطلاعات را به صورت پلکانی در می‌آورد و قادر است میلیون‌ها پرونده را در خود نگه دارد.
روزنامه‌نگار نیوزلندی به نام «نیکی هگر» در سال ۱۹۹۶ شرح مفصلی از فعالیت‌های اشلون در کتابی با عنوان نقش نیوزیلند در شبکه بین‌المللی جاسوسی قدرت راز نوشته است. در سال ۲۰۰۰ جیمز ولسی رئیس سابق سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده تأیید کرد که این سازمان با استفاده از سیستم رهگیری اشلون بر ساختار تجاری (کسب و کار) اروپا و امریکا نظارت دارد. در جولای سال ۲۰۰۰ یک کمیته تحقیقاتی از پارلمان اروپا لیستی از شرکت‌ها و مؤسساتی را که اشلون با آنها در ارتباط است را معرفی نمود که به این قراراست: سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، وزارت بازرگانی آمریکا، آژانس امنیت ملی آمریکا.
میزان توانمندی این سیستم بستگی به موارد کاربرد آن دارد به عنوان مثال در طی دهه ۱۹۵۰ و جنگ جهانی دوم با فرکانس بالا مورد استفاده قرار می‌گرفته است و اما در سال ۲۰۰۶ نقش ماهواره‌ها بسیار پر رنگ‌تر شده است و تا حد زیادی توسط فیبر نوری جایگزین شده است.
در سال ۲۰۰۱ پارلمان اروپا به شهروندان خود توصیه نمود از حریم خصوصی خود در برابر جاسوسی اقتصادی سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده امریکا محافظت نمایند.
————————————————————
۱- Echelon System
۲- Five Eyes
۳- James Bamford
