کشتی‌های حمل بار (Cargo Ships) به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام برای حمل نوع خاصی از بار طراحی شده‌اند. این کشتی‌ها بر اساس نوع بار، اندازه، و کاربردشان به کلاس‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین انواع کشتی‌های حمل بار و مشخصات فنی آن‌ها می‌پردازیم:
۱. کشتی‌های کانتینری (Container Ships)
این کشتی‌ها برای حمل کانتینرهای استاندارد (معمولاً ۲۰ یا ۴۰ فوتی) طراحی شده‌اند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: از ۱٬۰۰۰ TEU (واحد معادل کانتینر ۲۰ فوتی) تا بیش از ۲۳٬۰۰۰ TEU در کشتی‌های بزرگ.
- طول: تا ۴۰۰ متر.
- سرعت: ۲۰ تا ۲۵ گره (۳۷ تا ۴۶ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: جرثقیل‌های ساحلی یا سیستم‌های بارگیری خودکار.
۲. کشتی‌های فله‌بر (Bulk Carriers)
این کشتی‌ها برای حمل بارهای فله خشک مانند زغال سنگ، سنگ آهن، غلات و سیمان استفاده می‌شوند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: از ۱۰٬۰۰۰ تا ۴۰۰٬۰۰۰ تن.
- طول: ۱۵۰ تا ۳۶۰ متر.
- سرعت: ۱۲ تا ۱۵ گره (۲۲ تا ۲۸ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: دریچه‌های بارگیری و تخلیه در عرشه.
۳. کشتی‌های تانکر (Tankers)
این کشتی‌ها برای حمل مایعات مانند نفت خام، محصولات پالایشگاهی، گاز مایع (LNG/LPG) و مواد شیمیایی استفاده می‌شوند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: از ۱۰٬۰۰۰ تا ۵۰۰٬۰۰۰ تن (VLCC و ULCC).
- طول: ۱۵۰ تا ۴۵۰ متر.
- سرعت: ۱۲ تا ۱۶ گره (۲۲ تا ۳۰ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: پمپ‌های قوی و لوله‌کشی‌های مخصوص.
۴. کشتی‌های Ro-Ro (Roll-on/Roll-off)
این کشتی‌ها برای حمل وسایل نقلیه و بارهایی که روی چرخ حرکت می‌کنند (مانند کامیون، ماشین‌آلات و واگن‌های قطار) طراحی شده‌اند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: تا ۸٬۰۰۰ واحد وسیله نقلیه.
- طول: ۱۰۰ تا ۲۵۰ متر.
- سرعت: ۱۶ تا ۲۲ گره (۳۰ تا ۴۱ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: رمپ‌های بارگیری در عقب یا کنار کشتی.
۵. کشتی‌های چندمنظوره (Multipurpose Ships)
این کشتی‌ها قابلیت حمل انواع مختلف بار (مانند کانتینر، بار فله، و ماشین‌آلات سنگین) را دارند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: ۵٬۰۰۰ تا ۳۰٬۰۰۰ تن.
- طول: ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر.
- سرعت: ۱۴ تا ۱۸ گره (۲۶ تا ۳۳ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: جرثقیل‌های روی عرشه و رمپ‌های بارگیری.
۶. کشتی‌های LNG Carrier (گاز طبیعی مایع‌شده)
این کشتی‌ها برای حمل گاز طبیعی مایع‌شده (LNG) در دمای -۱۶۲ درجه سانتی‌گراد طراحی شده‌اند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: ۱۲۵٬۰۰۰ تا ۲۶۷٬۰۰۰ متر مکعب.
- طول: ۲۵۰ تا ۳۴۵ متر.
- سرعت: ۱۹ تا ۲۱ گره (۳۵ تا ۳۹ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: مخازن عایق‌بندی‌شده و سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته.
۷. کشتی‌های LPG Carrier (گاز مایع نفتی)
این کشتی‌ها برای حمل گازهای مایع نفتی (مانند پروپان و بوتان) استفاده می‌شوند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: ۱٬۰۰۰ تا ۸۵٬۰۰۰ متر مکعب.
- طول: ۱۰۰ تا ۲۳۰ متر.
- سرعت: ۱۶ تا ۲۰ گره (۳۰ تا ۳۷ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: مخازن تحت فشار یا عایق‌بندی‌شده.
۸. کشتی‌های Reefer (حمل مواد غذایی فاسدشدنی)
این کشتی‌ها برای حمل مواد غذایی فاسدشدنی مانند میوه، گوشت و ماهی طراحی شده‌اند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: ۵٬۰۰۰ تا ۱۵٬۰۰۰ تن.
- طول: ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر.
- سرعت: ۱۸ تا ۲۲ گره (۳۳ تا ۴۱ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: سیستم‌های خنک‌کننده و کنترل دما.
۹. کشتی‌های Heavy Lift (حمل بارهای سنگین)
این کشتی‌ها برای حمل بارهای بسیار سنگین مانند ماشین‌آلات صنعتی، توربین‌های بادی و قطعات بزرگ سازه‌ها استفاده می‌شوند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: تا ۲۰٬۰۰۰ تن.
- طول: ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر.
- سرعت: ۱۲ تا ۱۶ گره (۲۲ تا ۳۰ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: جرثقیل‌های سنگین و عرشه‌های تقویت‌شده.
۱۰. کشتی‌های Livestock Carrier (حمل دام زنده)
این کشتی‌ها برای حمل دام زنده مانند گاو، گوسفند و اسب طراحی شده‌اند.
- مشخصات فنی:
- ظرفیت: تا ۲۰٬۰۰۰ رأس دام.
- طول: ۱۰۰ تا ۱۸۰ متر.
- سرعت: ۱۴ تا ۱۸ گره (۲۶ تا ۳۳ کیلومتر بر ساعت).
- سیستم بارگیری: رمپ‌های بارگیری و محفظه‌های تهویه‌دار.
انواع کشتی کانتینری :
کشتی‌های کانتینری (Container Ships) به دلیل نقش مهمی که در تجارت جهانی و حمل‌ونقل کالاها دارند، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی معمولاً بر اساس ظرفیت حمل کانتینر (بر حسب TEU یا واحد معادل کانتینر ۲۰ فوتی) و اندازه کشتی انجام می‌شود. در ادامه به انواع اصلی کشتی‌های کانتینری و مشخصات فنی آن‌ها می‌پردازیم:
۱. کشتی‌های کانتینری فیدر (Feeder Container Ships)
این کشتی‌ها کوچک‌ترین نوع کشتی‌های کانتینری هستند و معمولاً برای حمل کانتینر بین بنادر کوچک یا به عنوان رابط بین بنادر اصلی و بنادر محلی استفاده می‌شوند.
- ظرفیت: ۱۰۰ تا ۱٬۰۰۰ TEU
- طول: ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر
- سرعت: ۱۴ تا ۱۸ گره (۲۶ تا ۳۳ کیلومتر بر ساعت)
- کاربرد: حمل‌ونقل محلی و منطقه‌ای
۲. کشتی‌های کانتینری فیدرمکس (Feedermax Container Ships)
این کشتی‌ها کمی بزرگ‌تر از کشتی‌های فیدر هستند و برای حمل کانتینر در مسیرهای کوتاه تا متوسط استفاده می‌شوند.
- ظرفیت: ۱٬۰۰۰ تا ۲٬۰۰۰ TEU
- طول: ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر
- سرعت: ۱۶ تا ۲۰ گره (۳۰ تا ۳۷ کیلومتر بر ساعت)
- کاربرد: حمل‌ونقل منطقه‌ای و بین بنادر متوسط
۳. کشتی‌های کانتینری پاناماکس (Panamax Container Ships)
این کشتی‌ها به اندازه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند از کانال پاناما عبور کنند. اندازه آن‌ها مطابق با محدودیت‌های ابعادی کانال پاناما (قبل از گسترش آن در سال ۲۰۱۶) است.
- ظرفیت: ۳٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰ TEU
- طول: ۲۰۰ تا ۲۹۴ متر
- عرض: ۳۲٫۲ متر (مطابق با عرض کانال پاناما)
- سرعت: ۲۰ تا ۲۴ گره (۳۷ تا ۴۴ کیلومتر بر ساعت)
- کاربرد: حمل‌ونقل بین‌المللی در مسیرهای اصلی
۴. کشتی‌های کانتینری پست‌پاناماکس (Post-Panamax Container Ships)
این کشتی‌ها بزرگ‌تر از کشتی‌های پاناماکس هستند و نمی‌توانستند از کانال پاناما (قبل از گسترش) عبور کنند.
- ظرفیت: ۵٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ TEU
- طول: ۲۹۴ تا ۳۶۶ متر
- عرض: بیش از ۳۲٫۲ متر
- سرعت: ۲۲ تا ۲۵ گره (۴۱ تا ۴۶ کیلومتر بر ساعت)
- کاربرد: حمل‌ونقل بین‌المللی در مسیرهای اصلی
۵. کشتی‌های کانتینری نیوپاناماکس (Neo-Panamax Container Ships)
این کشتی‌ها پس از گسترش کانال پاناما در سال ۲۰۱۶ طراحی شدند و می‌توانند از کانال جدید عبور کنند.
- ظرفیت: ۱۰٬۰۰۰ تا ۱۴٬۰۰۰ TEU
- طول: تا ۳۶۶ متر
- عرض: تا ۴۹ متر
- سرعت: ۲۲ تا ۲۵ گره (۴۱ تا ۴۶ کیلومتر بر ساعت)
- کاربرد: حمل‌ونقل بین‌المللی در مسیرهای اصلی
۶. کشتی‌های کانتینری بسیار بزرگ (Ultra Large Container Ships یا ULCS)
این کشتی‌ها جزو بزرگ‌ترین کشتی‌های کانتینری جهان هستند و برای حمل حجم بسیار زیادی از کانتینرها طراحی شده‌اند.
- ظرفیت: ۱۴٬۰۰۰ تا ۲۴٬۰۰۰ TEU
- طول: ۳۹۶ تا ۴۰۰ متر
- عرض: ۵۰ تا ۶۱ متر
- سرعت: ۲۲ تا ۲۵ گره (۴۱ تا ۴۶ کیلومتر بر ساعت)
- کاربرد: حمل‌ونقل بین‌المللی در مسیرهای اصلی با حجم بار بسیار بالا
۷. کشتی‌های کانتینری مگا (Mega Container Ships)
این کشتی‌ها بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین کشتی‌های کانتینری هستند و معمولاً توسط شرکت‌های بزرگ حمل‌ونقل دریایی استفاده می‌شوند.
- ظرفیت: بیش از ۲۴٬۰۰۰ TEU
- طول: بیش از ۴۰۰ متر
- عرض: بیش از ۶۱ متر
- سرعت: ۲۲ تا ۲۵ گره (۴۱ تا ۴۶ کیلومتر بر ساعت)
- کاربرد: حمل‌ونقل بین‌المللی با بیشترین ظرفیت ممکن
مشخصات فنی مشترک کشتی‌های کانتینری
- سیستم بارگیری: جرثقیل‌های ساحلی یا سیستم‌های بارگیری خودکار.
- عمر مفید: ۲۵ تا ۳۰ سال.
- سوخت: معمولاً از سوخت‌های کم‌گوگرد (LSFO) یا گاز طبیعی مایع‌شده (LNG) استفاده می‌کنند.
- تجهیزات ناوبری: سیستم‌های پیشرفته GPS، رادار و ارتباطات ماهواره‌ای.
