در حالتى‌که مقدار همه نهاده‌هاى تولید به جز یکى از آنها ثابت است، پس از حد معینى با افزایش نهاده متغیر، میزان افزایش محصول کاهش مى‌یابد. به‌عبارت دیگر با ادامه چنین روندی، تولید کل با نرخ کاهشی، افزایش مى‌یابد. با توجه به این مطلب اصل بازده نزولى بیانگر آن است که اگر مقادیر مختلفى از یک نهاده متغیر با مقادیر ثابتى از سایر عوامل تولید ترکیب شود، ابتدا تولید نهائى آن نهاده متغیر و پس از آن تولید متوسط نهاده متغیر کاهش خواهد یافت.
این اصل را مى‌توان به این صورت نیز تعریف کرد که وقتى فقط یکى از نهاده‌هاى تولید متغیر باشد، با افزایش به‌کارگیرى آن نهایتاً تولید نهائى او منفى مى‌شود.
با توجه به تعاریف فوق، اگر در حالتى‌که مقدار زمین زراعی، آب، نیروى کار، ماشین‌آلات، کود شیمیاتی، کود حیوانى و… و سم در حد معینى ثابت باشد و فقط مقدار بذر را بتوان تغییر داد، با افزایش مقدار بذر ابتدا تولید کل بذر افزایش مى‌یابد. اما پس از آنکه به حداکثر خود رسید، استفاده بیشتر این نهاده، نه تنها تولید کل را اضافه نمى‌کند بلکه از میزان آن خواهد کاست. این امر حتى در مورد آب به‌عنوان یکى از ضرورى‌ترین عوامل تولید محصولات کشاورزى نیز صادق است. مجدداً تأکید مى‌شود که در تعریف اصل بازده نزولی، از بین تمام عوامل تولید فقط یکى متغیر است و مابقى آنها به‌عنوان نهاده ثابت در تولید محصول شرکت دارند.
در صورتى که چندین نهاده متغیر باشد، دیگر نمى‌توان این اصل را به‌کار برد.
