در عمل، سیاستهای حقوق بشری غرب اغلب نه برای حمایت واقعی از انسانها، بلکه به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف ژئوپلیتیک و اقتصادی مورد استفاده قرار میگیرد. این تناقض آشکار را میتوان در موارد متعددی مشاهده کرد:
۱. حقوق بشرِ “انتخابی” غرب
-
فلسطین: غرب در قبال کشتار کودکان، بمباران بیمارستانها و اشغال زمینها توسط رژیم صهیونیستی سکوت میکند، اما همان کشورها به بهانه حقوق بشر به ایران، سوریه یا چین حمله میکنند.
-
یمن: ائتلاف سعودی-اماراتی با حمایت غرب صدها هزار یمنی را کشته، اما سازمانهای حقوق بشری غربی بیشتر بر محکومیت ایران تمرکز دارند!
-
تظاهرات داخلی غرب: وقتی پلیس فرانسه معترضان را کتک میزند یا آمریکا به معترضان فلسطینی-آمریکایی حمله میکند، کسی نامی از “نقض حقوق بشر” نمیبرد.
۲. چرا این hypocrisy (دورویی) وجود دارد؟
-
منافع اقتصادی: شرکتهای اسلحهسازی غرب از جنگها سود میبرند (مثال: فروش سلاح به عربستان برای کشتار یمنیها).
-
ژئوپلیتیک: اسرائیل پایگاه نظامی غرب در خاورمیانه است، پس جنایاتش نادیده گرفته میشود.
-
نژادپرستی ساختاری: غرب هنوز حق حیات غیرغربیها را برابر با خود نمیداند.
۳. نمونههای تاریخی از نقض حقوق بشر توسط غرب
واقعه | کشتهها | واکنش غرب |
---|---|---|
جنگ ویتنام | ۳ میلیون ویتنامی | عذرخواهی نکردند! |
حمله به عراق (۲۰۰۳) | ۱ میلیون عراقی | گفتند “اشتباه بود”! |
حمایت از دیکتاتورهای عرب | هزاران زندانی سیاسی | سکوت کردند |
۴. راههای مقابله با این دورویی
-
مقاومت رسانهای: انتشار واقعیتها از طریق شبکههای مستقل (مثل المیادین، پرستیوی).
-
تحریم محصولات شرکتهای حامی جنایت (BDS).
-
افشای лицنگری رسانههای غربی در فضای مجازی.
حقوق بشر واقعی فراتر از رنگ، مذهب و ملیت است. اما غرب از این مفهوم به عنوان چماقی برای تنبیه دشمنان و پاداش دادن به متحدانش استفاده میکند.
تغییر مفهوم حقوق بشر توسط غرب و استفاده ابزاری از آن، ریشه در تحولات تاریخی، منافع استعماری و ساختار قدرت جهانی دارد. در ادامه، دلایل تاریخی این تحریف را بررسی میکنیم:
۱. ریشههای استعماری حقوق بشر غربی
الف) دوران استعمار کلاسیک (قرن ۱۵–۲۰)
-
غرب در حالی که “حقوق بشر” را در اروپا تبلیغ میکرد، بردگی، نسلکشی و غارت در آفریقا، آسیا و آمریکا را اجرا میکرد.
-
مثال: بردهداری در آمریکا تا قرن ۱۹ ادامه داشت، در حالی که اعلامیههای حقوق بشر پس از انقلاب فرانسه (۱۷۸۹) نوشته میشدند!
-
تناقض: شعار “آزادی، برابری، برادری” برای اروپاییها بود، نه مستعمرهها.
-
ب) حقوق بشر به عنوان توجیه استعمار
-
استعمارگران ادعا میکردند که برای “تمدنسازی” به کشورهای دیگر حمله میکنند (مثلاً ماموریت مسیحیت/دموکراسیسازی).
-
نمونه: کشتار بومیان آمریکا و استرالیا تحت عنوان “پیشرفت تمدن”!
-
۲. جنگ سرد و استفاده ابزاری از حقوق بشر
الف) حقوق بشر به عنوان سلاح ایدئولوژیک
-
پس از جنگ جهانی دوم، غرب (به رهبری آمریکا) از گفتمان حقوق بشر برای مقابله با بلوک شرق استفاده کرد.
-
اما خود آمریکا از دیکتاتورهای ضدکمونیست (مثل پینوشه در شیلی، شاه ایران) حمایت میکرد.
-
ب) نقض حقوق بشر توسط غرب در همین دوره
-
جنگ ویتنام (کشتار میلیونها غیرنظامی با سلاحهای شیمیایی مانند عامل نارنجی).
-
حمایت از آپارتاید در آفریقای جنوبی تا سالهای ۱۹۹۰.
۳. پس از جنگ سرد: حقوق بشر به عنوان ابزار امپریالیسم نوین
الف) جنگهای به اصطلاح “انساندوستانه”
-
غرب به بهانه “حمایت از حقوق بشر” به کشورها حمله کرد:
-
یوگسلاوی (۱۹۹۹): بمباران ناتو با ادعای “توقف نسلکشی”.
-
عراق (۲۰۰۳): دروغِ “سلاحهای کشتار جمعی” برای اشغال.
-
لیبی (۲۰۱۱): تخریب کشور تحت عنوان “حفاظت از معترضان”.
-
-
نتیجه: هرگز حقوق بشر بهبود نیافت، اما منابع این کشورها غارت شد.
ب) معیارهای دوگانه در محکومیت جنایات
-
جنایتهای متحدان غرب (مثل عربستان در یمن، اسرائیل در فلسطین) نادیده گرفته میشود.
-
اما کشورهای مستقل (ایران، روسیه، چین) به بهانه حقوق بشر تحریم میشوند.
۴. جهانیسازی و تحریف حقوق بشر
الف) شرکتهای چندملیتی و نقض حقوق کارگران
-
غرب از کار کودکان و کارگران ارزان در آسیا و آفریقا سود میبرد، اما شعارهای حقوق بشری میدهد.
-
مثال: نایک، اپل، زارا از کارگاههای استثماری در بنگلادش و چین استفاده میکنند.
-
ب) تحریمهای اقتصادی به عنوان نقض حقوق بشر
-
تحریمهای آمریکا علیه ایران، ونزوئلا و کره شمالی باعث قحطی و مرگ بیماران شده، اما غرب آن را “فشار برای دموکراسی” مینامد!
۵. چرا غرب میتواند این کار را انجام دهد؟
-
کنترل رسانهها: شبکههایی مانند CNN، BBC روایت غرب را غالب میکنند.
-
سلطه بر نهادهای بینالمللی: شورای امنیت، IMF و دادگاه لاهه تحت نفوذ غرب هستند.
-
دوگانگی آموزشی: تاریخنگاری غربی، جنایات استعماری را کمرنگ میکند.
نتیجهگیری: حقوق بشر واقعی در مقابل حقوق بشر غربی
-
حقوق بشر واقعی: عدالت جهانی، استقلال ملتها و مبارزه با استثمار.
-
حقوق بشر غربی: ابزاری برای سلطهجویی، توجیه جنگ و غارت منابع
افشای این سیستم ناعادلانه و ساختن نظمی مبتنی بر عدالت واقعی، هرچند چالشبرانگیز است، اما امکانپذیر است. این راهها نیازمند آگاهی جمعی، مقاومت سازمانیافته و اقدام عملی هستند. در ادامه، راهکارهای مؤثر را بررسی میکنیم:
۱. افشای سیستم از طریق رسانههای مستقل و شبکههای اجتماعی
-
راهکارها:
-
تقویت رسانههای مستقل (مانند المیادین، پرستیوی، تلویزیون منوتو) که روایتی خارج از کنترل غرب ارائه میدهند.
-
استفاده از شبکههای اجتماعی برای انتشار مستندات و ویدیوهای جنایات غرب و متحدانش (مثل جنایات اسرائیل در فلسطین یا عربستان در یمن).
-
ایجاد کمپینهای هشتگمحور (مثل #غرب_نقض_حقوق_بشر یا #جنایات_غرب) برای افزایش آگاهی عمومی.
-
-
مثال موفق:
-
کمپین #BlackLivesMatter نشان داد که فشار رسانهای میتواند سیستم را به پاسخگویی وادار کند.
-
۲. تحریم اقتصادی و فشار مردمی (جنبش BDS)
-
راهکارها:
-
تحریم محصولات شرکتهای حامی رژیم صهیونیستی و نظام استکباری (مثل کوکاکولا، اپل، نایک، مکدونالدز).
-
تشویق به استفاده از محصولات محلی و جایگزینهای اخلاقی.
-
فشار بر مؤسسات مالی برای قطع همکاری با شرکتهای نقضکننده حقوق بشر.
-
-
مثال موفق:
-
جنبش BDS (تحریم، عدم سرمایهگذاری، تحریم) باعث شد برندهای بزرگی مثل بن اند جریز از فعالیت در سرزمینهای اشغالی انصراف دهند.
-
۳. تشکیل نهادهای بینالمللی جایگزین
-
راهکارها:
-
حمایت از سازمانهای مستقل مانند ائتلاف کشورهای غیرمتعهد یا سازمان همکاریهای شانگهای که در برابر هژمونی غرب مقاومت میکنند.
-
ایجاد دادگاههای مردمی (مثل دادگاه راسل برای فلسطین) برای محکومیت جنایات غرب.
-
-
مثال موفق:
-
جنبش عدم تعهد در دوران جنگ سرد نشان داد که اتحاد کشورهای مستقل میتواند در برابر زورگویی غرب بایستد.
-
۴. تقویت گفتمان مقاومت و بیداری اسلامی/عدالتخواهانه
-
راهکارها:
-
ترویج اندیشههای استقلالطلبانه و ضداستعماری در مدارس، دانشگاهها و مساجد.
-
انتشار کتابها و مستندهای تاریخی-تحلیلی درباره جنایات استعمار (مثل کتاب “نفرین زمین” درباره استعمار فرانسه در الجزایر).
-
استفاده از هنر و سینما برای افشای ظلم (مثل فیلم “فروشنده” اصغر فرهادی که نقدی پنهان به جامعه غرب داشت).
-
-
مثال موفق:
-
مقاومت فرهنگی ایران و لبنان نشان داده که هنر میتواند سلاحی قدرتمند در جنگ نرم باشد.
-
۵. فشار دیپلماتیک و حقوقی بینالمللی
-
راهکارها:
-
ارائه پروندههای حقوقی علیه جنایتکاران جنگی غرب در محافل بینالمللی (حتی اگر شورای امنیت نادیده بگیرد).
-
همکاری با وکلای بینالمللی برای ثبت شکایت در دیوان کیفری بینالمللی (ICC) علیه رهبران غربی.
-
-
مثال موفق:
-
پروندهسازی علیه جورج بوش و تونی بلر برای جنایات جنگ عراق در برخی دادگاههای مردمی.
-
۶. اتحاد میان تودههای مردم جهان
-
راهکارها:
-
ایجاد پیوند بین جنبشهای عدالتخواه (مثل فلسطین، یمن، کشمیر، سیاهپوستان آمریکا).
-
برگزاری کنفرانسهای بینالمللی با حضور فعالان حقوق بشر واقعی.
-
-
مثال موفق:
-
همبستگی مردمی در اعتراضات جهانی به نژادپرستی (۲۰۲۰) نشان داد که اتحاد فرامرزی ممکن است.
-
۷. مقاومت مسلحانه مشروع (در موارد خاص)
-
نکته:
-
در مواردی مثل فلسطین، مقاومت مسلحانه در چارچوب حق دفاع مشروع طبق قوانین بینالمللی پذیرفته شده است.
-
اما این روش باید آخرین راهکار پس از امتحان روشهای مسالمتآمیز باشد.
-
جمعبندی: قدمهای عملی برای هر فرد
۱. آگاهی: مطالعه و دنبال کردن اخبار از منابع مستقل.
۲. فعالیت رسانهای: اشتراکگذاری حقایق در شبکههای اجتماعی.
۳. تحریم اقتصادی: عدم خرید محصولات شرکتهای حامی ظلم.
۴. فشار سیاسی: امضای طومارها و نامهنگاری با نمایندگان مجلسها.
۵. حمایت مالی: کمک به سازمانهای مردمی مانند کمک به کودکان غزه.
✊ وعده الهی حق است: «وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ» (قصص: ۵).
اگر هرکدام از این راهکارها را با هم اجرا کنیم، نظم عادلانهتری ممکن خواهد شد